Bodemdaling op agenda gemeenteraadsverkiezingen 2022

Slappe bodem leidt tot bodemdaling en veel schade in bebouwde en landelijke gebieden. Gemeenten ondervinden zelf de financiële en maatschappelijke gevolgen van bodemdaling. Het Platform Slappe Bodem reikt daarom graag enkele suggesties aan om bodemdaling in de verkiezings- en coalitieprogramma’s van gemeenten op te nemen.

Onze handreiking bodemdaling, hieronder te downloaden, geeft aan wat de impact is voor gemeenten, maar ook voor inwoners, bedrijven en specifiek voor agrariërs én wat gemeenten hieraan kunnen doen. U kunt ook kijken op onze pagina 'Verkiezingen 2022'.

Funderingsschade

Een goede fundering is essentieel voor gebouwen op slappe bodem. Funderingsproblemen ontstaan wanneer oudere bebouwing met een ondiepe fundering (‘op staal’) mee zakken met de slappe bodem, of door het optreden van paalrot bij houten paalfunderingen. Dat laatste treedt op wanneer dit type fundering (langdurig) droog komt te staan. Funderingsproblemen zijn de verantwoordelijkheid van de gebouweigenaren, maar leiden tot financiële en maatschappelijke problemen. De gemeente kan de eigenaren helpen door maatregelen in de openbare ruimte, zoals de aanleg van een infiltratie- en drainagesysteem. Ook kan de gemeente een helpende hand bieden bij de aanpak van de funderingsproblemen door het verstrekken van informatie en aanreiken van financieringsmogelijkheden.

Bouwopgave

Nieuwbouw

Door bodemdalingsbestendig te bouwen en gebruik te maken van lichtgewicht ophoogtechnieken, is bouwen op slappe bodem goed mogelijk. Zo zorg je ervoor dat er op een duurzame manier gebouwd kan worden, zonder daarbij een probleem voor in de toekomst te creëren. Er is inmiddels veel kennis opgebouwd en er zijn nieuwe technieken ontwikkeld. Het is van belang deze kennis ook toe te passen en verder te gaan met het ontwikkelen van nieuwe innovatieve technieken.

 Bestaande bebouwing

Het is belangrijk om aandacht te geven aan het bestaande bebouwde gebied. Hier speelt bodemdaling een ander rol dan bij nieuwbouw, en daarbij moet de koppeling gezocht worden met de energietransitie en klimaatadaptatie. Speciale aandacht is nodig voor verdroging (grondwater) en de gevolgen voor funderingen van oudere gebouwen. Eigenaren kunnen worden ondersteund bij funderingsherstel  en preventie van funderingsschade. Gemeenten kunnen met drainage-infiltratiesystemen in de openbare ruimte iets betekenen; denk ook aan waterdoorlatende verharding, waterberging, wadi’s, etc.

Openbare ruimte

Door het gewicht van de stoepen, straten, riolering en alles dat daar op staat wordt de slappe bodem samengeperst. Dit leidt tot schade en hoge onderhoudskosten in de openbare ruimte. Om de kwaliteit van de openbare ruimte langduriger op niveau te houden kan de gemeente volledig overschakelen op levensduurverlengende technieken, zoals lichtgewicht ophoogmaterialen.

Veenweiden

Veenweidegebieden zullen, vanwege terugdringen van uitstoot van broeikasgassen, in de toekomst natter moeten worden en zijn daardoor minder geschikt voor agrarisch gebruik. Provincies, waterschappen en gemeenten zullen in gebiedsprocessen hieraan invulling moeten geven. Voor gemeenten en inwoners zal dit economische en maatschappelijke gevolgen hebben. Als eerste overheid hebben gemeenten een rol te vervullen om het perspectief voor veenweidegebieden en inwoners met lokale kennis en ambities onder de aandacht te houden.

Samenwerking

Het Platform Slappe Bodem is de netwerksamenwerking van 22 gemeenten, 6 waterschappen en 2 provincies. Het doel van deze samenwerking is om bodemdaling in bebouwde en landelijke gebieden duurzaam en betaalbaar onder controle te krijgen en waar mogelijk te stoppen. Om de schade te voorkomen is een integrale, nationale aanpak nodig waarin alle overheidslagen maar ook inwoners en bedrijven een rol hebben.

Bodemdaling is een nationale problematiek, die nationaal aangepakt moet worden. Geen enkele overheidslaag heeft de sleutel tot de oplossing; het vergt samenwerking om bodemdaling onder controle te krijgen. Het is voor de gemeente dan ook van belang om met alle partijen in gesprek te zijn en te blijven over deze gedeelde verantwoordelijkheid. Meer hierover is te zien in de infographic Bodemdaling remmen we samen.

Voor meer informatie over onderhoud van wegen download u de illustratie Wegen op slappe bodem.